Müze ve Kültür Merkezi olarak Sufi tekkeleri: Sekülerliğin mührü mü?

Lucía CIRIANNI SALAZAR, PhD adayı, Berlin Özgür Üniversitesi

Sadece birkaç istisna dışında 1925 tarihli 677 sayılı kanunla verilen kapatılma emrinden sonra yaşayan Türk tekkeleri artık Sufi tarikatların toplanma yerleri olarak çalışmıyor. Son zamanlarda restore edilen, resmi olarak kapatılmalarından sonra camiye dönüştürülmüş olmayan tekkeler günümüzde müze veya kültür merkezi gibi seküler bir figür olarak varlığını sürdürüyor. Tekkelerin restorasyonu, açıkça cumhuriyetin ilk yıllarının sekülerleşme reformları kapsamında kaybolan  kültürel mirası geri kazanma motivasyonu ile gerçekleştirilmiştir, ancak bu mekanlarla ilk sakinleri arasında yaratılan kopukluğun geri dönmesi mümkün değildir. Ayrıca, ‘kültürel miras’ kavramı Sufi faaliyetler için modern ve seküler bir yaklaşımdır ve bu mekanların geçmişinden geri getirebileceği şeyler sınırlıdır. Tekkelerin müzelere ve kültür merkezlerine dönüştürülmesi ile ne korunur ve hangi kayıplar ‘mühürlenir’? Bu makalede, restore edilen tekkelerin durumu hakkındaki bu gözlemler kritik olarak, İstanbul, Bursa, Konya ve Samsun’da 2016 ile 2019 arasında yaptığım saha çalışması araştırmalarından alınan örnekler kullanılarak çağdaş Türkiye’deki sekülerizm ve sekülerlik hakkındaki tartışmalarla bağlantılı olarak analiz edilmiştir.