Prof. Vlada STANKOVIĆ, Belgrad Üniversitesi

Prof. Vlada STANKOVIĆ, Belgrad Üniversitesi

Kayıptan sonra Bizans’ın Doğusu: Anadolu/Küçük Asya, Hıristiyanlık, Ortaçağın Sonlarında (12-15’inci yüzyıllar) Bizans Düşüncesinde Reconquista fikri.

Anadolu/Küçük Asya, yedi yüzyıldan fazla bir süre Doğu Roma İmparatorluğunun merkezini, İmparatorluğun en zengin, nüfusunun en çok olduğu bölgeyi, aynı derecede önemli olarak, Bizans Hıristiyanlığının gerçek doğum yerini temsil etmiştir. On birinci yüzyılın sonlarında hemen hemen tüm Küçük Asya’nın Selçukluların eline geçmesinin şoku, birkaç nesil boyunca hem Bizans dünyasının gerçeklerini ve Bizanslıların kendilerini algılama biçimini dramatik bir biçimde değiştirdi, kimliğe, kadere, Hıristiyanlığın göbeği  başkent Konstantinopolis’in kendisini değişen dünyanın ön saflarında bulduğu bu yeni dünyada Hıristiyan Romalıların pozisyonunu ve rolüne ilişkin sayısız soruyu ortaya çıkardı. Bizanslılar Küçük Asya’nın denize yakın bölgelerini on birinci yüzyılın son yıllarında tekrar ele geçirmeyi ve 1204 ve 1261 arasında kuzeybatı ve batı Anadolu’da fonksiyonel bir devlet yönetimi oluşturmayı başarmışlardı ama, Bizans’ın doğusu bir daha asla İmparatorluğun ve Bizans Hıristiyanlığının ayrılmaz bir parçası olmayacaktı, on dördüncü yüzyılın ortalarında Bizanslılar için pratikte tamamen kaybedilmiş olacaktı.

Speros Vryonis Jr’in 1971 tarihli Küçük Asya’da ortaçağ Helenizminin güç kaybetmesi konulu etkileyici çalışmasından sonra Geç Ortaçağ’da Bizans’ın Küçük Asya’ya bakış açısına çok az akademik ilgi gösterilmiştir, ve örneğin Anadolu/Küçük Asya, J. Herrin ve G.Saint-Guillan tarafından hazırlanan 120’den sonra Doğu Akdeniz'de Kimlikler ve İttifaklar cilt 2011’de şaşırtıcı bir biçimde, hiç yer almamıştır. Bu makale, 12’inci yüzyıldan 15’inci yüzyıla kadar olan dönemdeki Bizans ve bazı Slav metinlerini ve bunların yazarlarının doğudaki ve batıdaki Hıristiyanlığa ve İslamiyet'e bakış açılarını ve Küçük Asya’nın yeni Müslüman yöneticilerini inceleyerek bu akademik boşluğu doldurmayı amaçlamaktadır.

 

 

Galeri